Dla Pacjenta

Dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne

Ubezpieczenie dobrowolne

Aktualna wysokość składki na dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne znajduje się na stronie internetowej Centrali NFZ:
https://www.nfz.gov.pl/dla-pacjenta/zalatw-sprawe-krok-po-kroku/jakubezpieczyc-sie-dobrowolnie/

W Narodowym Funduszu Zdrowia mogą się ubezpieczyć dobrowolnie:

• osoby posiadające obywatelstwo polskie lub innego kraju Unii Europejskiej lub państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA), niepodlegające obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu, a także pracownicy przebywający na urlopach bezpłatnych, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
• cudzoziemcy przebywający na terytorium Rzeczypospolitej polskiej na podstawie wizy pobytowej w celu wykonywania pracy, zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony, zezwolenia na osiedlenie się, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Wspólnot Europejskich, zgody na pobyt tolerowany lub posiadające status uchodźcy nadany w Rzeczypospolitej Polskiej albo korzystające z ochrony czasowej na jej terytorium;
• korzystający może zgłosić wolontariusza do ubezpieczenia zdrowotnego, jeżeli nie jest on objęty ubezpieczeniem zdrowotnym z innego tytułu.

W przypadku cudzoziemców, dobrowolnym ubezpieczeniem zdrowotnym mogą być objęci również:

• studenci i uczestnicy studiów doktoranckich, którzy studiują w Polsce oraz absolwenci, którzy odbywają w Polsce obowiązkowy staż;
• członkowie zakonów, alumni wyższych seminariów duchownych i teologicznych, postulantki, nowicjusze i junioryści zakonów i ich odpowiednicy, a przebywający na terytorium Polski na podstawie wizy, zezwolenia na osiedlenie się lub zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony;
• osoby odbywające staż adaptacyjny;
• odbywający kursy języka polskiego oraz kursy przygotowawcze do podjęcia nauki w języku polskim, o których mowa w przepisach o szkolnictwie wyższym.

Osoba zawierająca umowę o dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne ma obowiązek zgłosić do ubezpieczenia członków rodziny niepodlegających obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu. Zgłoszenie do ubezpieczenia członków rodziny nie wiąże się z koniecznością odprowadzania dodatkowej składki.

Obowiązek ten nie dotyczy cudzoziemców – studentów i uczestników studiów doktoranckich oraz absolwentów, którzy odbywają w Polsce obowiązkowy staż, a także członków zakonów, alumnów wyższych seminariów duchownych i teologicznych, postulantek, nowicjuszy i juniorystów zakonów i ich odpowiedników, osób odbywających staż adaptacyjny oraz odbywających kursy języka polskiego lub kursy przygotowawcze do podjęcia nauki w języku polskim. Osoby te zawierając umowę o dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne nie mają prawa do zgłaszania członków rodziny.

Członkami rodziny w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych  następujące osoby:

• dziecko własne, dziecko drugiego małżonka, dziecko przysposobione, wnuk albo dziecko obce, dla którego ustanowiono opiekę albo dziecko obce w ramach rodziny zastępczej, do ukończenia przez nie 18 lat, a jeżeli kształci się dalej – do ukończenia 26 lat, natomiast jeśli posiada orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności lub inne traktowane na równi – bez ograniczenia wieku;
• małżonek;
• wstępni pozostający z ubezpieczonym we wspólnym gospodarstwie domowym.

Opłata dodatkowa

Objęcie ubezpieczeniem dobrowolnym uzależnione jest (zgodnie z art. 68 ust. 7 ww. ustawy) od wniesienia opłaty dodatkowej na rachunek Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ). Wysokość tej opłaty wynosi:

• 20% dochodów przyjętych jako podstawa wymiaru składki dla osoby, której przerwa w ubezpieczeniu zdrowotnym i opłacaniu składek wynosi nieprzerwanie od 3 miesięcy do roku;
• 50% dochodów przyjętych jako podstawa wymiaru składki dla osoby, której przerwa w ubezpieczeniu zdrowotnym i opłacaniu składek wynosi nieprzerwanie powyżej roku do 2 lat;
• 100% dochodów przyjętych jako podstawa wymiaru składki dla osoby, której przerwa w ubezpieczeniu zdrowotnym i opłacaniu składek wynosi nieprzerwanie powyżej 2 lat do 5 lat;
• 150% dochodów przyjętych jako podstawa wymiaru składki dla osoby, której przerwa w ubezpieczeniu zdrowotnym i opłacaniu składek wynosi nieprzerwanie powyżej 5 lat do 10 lat;
• 200% dochodów przyjętych jako podstawa wymiaru składki dla osoby, której przerwa w ubezpieczeniu zdrowotnym i opłacaniu składek wynosi nieprzerwanie powyżej 10 lat.

Opłata dodatkowa wnoszona jest przed podpisaniem umowy na numer konta oddziału wojewódzkiego NFZ (Rachunek Nr 29 1130 1192 0027 6000 2520 0001 w Banku Gospodarstwa Krajowego O/Kielce, ul. Zagórska 20, 25-900 Kielce). W uzasadnionych przypadkach, na wniosek osoby ubezpieczającej się Prezes Funduszu może odstąpić od pobrania opłaty dodatkowej lub rozłożyć ją na raty miesięczne, jednak nie więcej niż na 12 rat.

Opłata dodatkowa nie jest pobierana od cudzoziemców – studentów i uczestników studiów doktoranckich, absolwentów, którzy odbywają w Polsce obowiązkowy staż, od odbywających staż adaptacyjny a także członków zakonów, alumnów wyższych seminariów duchownych i teologicznych, postulantek, nowicjuszy i juniorystów zakonów i ich odpowiedników oraz od odbywających kursy języka polskiego lub kursy przygotowawcze do podjęcia nauki w języku polskim.

Dowód ubezpieczenia osoby ubezpieczonej dobrowolnie

Dowodem ubezpieczenia dla osoby, która podpisała umowę jest egzemplarz umowy wraz z drukiem zgłoszenia do ZUS i dowodem opłacenia składki za ostatni miesiąc, zaś dla członków rodziny tej osoby – egzemplarz umowy, druk ZUS ZCZA lub ZUS ZCNA (wymienieni są tam członkowie rodziny) oraz dowód opłacenia przez osobę ubezpieczoną składki za ostatni miesiąc.

Składka na ubezpieczenie zdrowotne

Składka na ubezpieczenie zdrowotne wynosi 9% podstawy wymiaru składki i za każdy miesiąc kalendarzowy opłacana jest w terminie do 20. dnia następnego miesiąca za miesiąc poprzedni (np. za kwiecień do 20 maja). Składki z tytułu dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego należy wpłacać na konto ZUS. Ubezpieczający się samodzielnie dokonuje aktualizacji wysokości składki, zgodnie ze zmieniająca się podstawą wymiaru składki – stosownie do treści § 5 ust. 2 umowy dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego.

Osoby, dla których podstawę wymiaru składki stanowi kwota deklarowanego miesięcznego dochodu nie niższa jednak od kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw z poprzedniego kwartału wraz z wypłatami z zysku powinny pamiętać, że wysokość tego wynagrodzenia ulega zmianie co kwartał. Każdorazowa zmiana podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne podawana jest przez GUS do publicznej wiadomości po 15. dniu miesiąca rozpoczynającego kolejny kwartał. Informację o wysokości składki na ubezpieczenie zdrowotne można uzyskać w oddziale wojewódzkim Funduszu lub na stronach internetowych oddziału.

W przypadku osób ubezpieczających się dobrowolnie ww. ustawa przewiduje następujące podstawy wymiaru składki:

• dla korzystającego (zgłaszającego do ubezpieczenia zdrowotnego wolontariusza) – kwota odpowiadająca najniższemu wynagrodzeniu zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2021 r. z dnia 15 września 2020 r. (Dz. U. z 2020 r. poz. 1596) (tekst jednolity – Dz. U. z 2020 r., poz. 1398 z późn. zm.);
• dla cudzoziemców – studentów i uczestników studiów doktoranckich, absolwentów, którzy odbywają w Polsce obowiązkowy staż, dla odbywających staż adaptacyjny, a także członków zakonów, alumnów wyższych seminariów duchownych i teologicznych, postulantek, nowicjuszy i juniorystów zakonów i ich odpowiedników oraz dla odbywających kursy języka polskiego lub kursy przygotowawcze do podjęcia nauki w języku polskim – kwota odpowiadająca wysokości specjalnego zasiłku opiekuńczego przysługującego na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych;
• dla pozostałych osób ubezpieczających się dobrowolnie – kwota deklarowanego miesięcznego dochodu, nie niższa jednak od kwoty odpowiadającej przeciętnemu miesięcznemu wynagrodzeniu w sektorze przedsiębiorstw z poprzedniego kwartału, włącznie z wypłatami z zysku, ogłaszanemu co kwartał przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Monitorze Polskim.

Rozwiązanie/wygaśnięcie umowy

Umowa może zostać rozwiązana przez ubezpieczającego się w drodze pisemnego poinformowania NFZ o rezygnacji z dobrowolnego ubezpieczenia. Jednakże umowa nie może zostać rozwiązana z datą wsteczną. Ulega ona także rozwiązaniu po upływie miesiąca nieprzerwanej zaległości w opłacaniu składek. Wygasa również w przypadkach określonych w obowiązujących przepisach prawa, w szczególności:

• z dniem uprawomocnienia się decyzji Prezesa Funduszu w sprawie ustalenia ustawodawstwa właściwego na podstawie przepisów o koordynacji stwierdzającej właściwość ustawodawstwa innego państwa członkowskiego UE lub państwa członkowskiego EFTA – strony umowy;
• Europejskim Obszarze Gospodarczym;
• z chwilą przeniesienia miejsca zamieszkania ubezpieczającego się poza granice Polski.

Dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne wygasa również w przypadku stwierdzenia podlegania obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego.  Rozwiązanie umowy lub jej wygaśnięcie nie powoduje anulowania obowiązku wpłacenia składek należnych za okres, w którym umowa obowiązywała.

Jak ubezpieczyć się dobrowolnie/zawieranie umowy

Krok 1

Wypełnić wniosek.

wzór wniosku do umowy dobrowolnej

Krok 2

Przygotować dokument tożsamości oraz dokument potwierdzający ostatni okres ubezpieczenia.

Wymagane dokumenty:

Ostatni tytuł ubezpieczenia zdrowotnego	Potrzebny dokument przy zawieraniu umowy
umowa o pracę	Świadectwo pracy
umowa zlecenia	Umowa zlecenie wraz z drukiem ZUS ZWUA
działalność gospodarcza	Druk ZUS ZWUA oraz ZUS ZWPA potwierdzony przez ZUS, wykreślenie z CEiDG, a w przypadku spółek prawa handlowego wykreślenie z KRS
rejestracja jako osoba bezrobotna	Decyzja z Urzędu Pracy o utracie statusu osoby bezrobotnej
zgłoszenie jako członek rodziny	W przypadku małżonka oraz dziecka do 18 roku życia: – druk ZUS ZCNA (wyrejestrowanie z ubezpieczenia) W przypadku dziecka powyżej 18 roku życia: a) uczącego się: – druk ZUS ZCNA (wyrejestrowanie z ubezpieczenia) – zaświadczenie o kontynuowaniu nauki. b) posiadającego orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności lub inne orzeczenie traktowane na równi: – druk ZUS ZCNA (wyrejestrowanie z ubezpieczenia) – wyżej wymienione orzeczenie
osoba zgłoszona przez szkolę albo uczelnię	Dokument potwierdzający wyrejestrowanie z ubezpieczenia zdrowotnego (ZUS ZWUA) lub zaświadczenie z uczelni
ubezpieczenie w innym kraju członkowskim UE i EOG	Formularz S-041/ E-104
inny	Dokument od płatnika składek potwierdzający zakończenie ubezpieczenia zdrowotnego

W przypadku niebędących obywatelami krajów członkowskich UE/EFTA:

• studentów i uczestników studiów doktoranckich oraz absolwentów, którzy odbywający obowiązkowy staż w Polsce;
• członków zakonów oraz alumnów wyższych seminariów duchownych i teologicznych, postulatów, nowicjuszy zakonów;
• odbywającym kursy języka polskiego oraz kursy przygotowawcze do podjęcia nauki w języku polskim, o których mowa w przepisach o szkolnictwie wyższym

jako załączniki do wniosku należy przedłożyć:

1) kserokopię pierwszej strony paszportu,

2) kserokopię aktualnej wizy studenckiej lub Karty Pobytu (obustronna),

3) kserokopię aktualnej legitymacji studenckiej (obustronna) lub aktualne zaświadczenie o statusie studenta (zaświadczenie jest ważne przez 30 dni od daty wystawienia dokumentu.),

4) nr PESEL,

5) kopię dokumentu potwierdzającego zamieszkanie na terytorium RP (np.: kopia potwierdzenia zameldowania czasowego; kopia Karty Mieszkańca Domu Studenta, kopia umowa najmu lokalu),

6) w przypadku osób niepełnoletnich (poniżej 18 r.ż.) dodatkowo należy przedstawić Oświadczenie – zgodę rodzica lub opiekuna prawnego niepełnoletniego studenta na zawarcie umowy dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego z NFZ wraz z kopią paszportu rodzica/opiekuna (pierwsza strona).

Krok 3

Możliwość złożenia wniosku i pozostałych dokumentów:

• osobiście w siedzibie Oddziału Wojewódzkiego NFZ oraz Punktach Obsługi Klientów,
• korespondencyjnie na adres oddziału wojewódzkiego NFZ,
• wyślij na elektroniczną skrzynkę podawczą (ESP) oddziału wojewódzkiego NFZ na platformie ePUAP.

Krok 4

Po przedstawieniu wniosku i dokumentów oraz dokonaniu opłat nastąpi podpisanie umowy.

Krok 5

Po podpisaniu umowy o dobrowolne ubezpieczenie z NFZ, ubezpieczony powinien złożyć we właściwym dla swojego miejsca zamieszkania ZUS-ie, druk ZUS ZZA z kodem tytułu ubezpieczenia 24 10 XX, w terminie 7 dni od zawarcia umowy. Za każdy miesiąc podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu ubezpieczony ma obowiązek składać deklarację rozliczeniową ZUS DRA.

Uprawnienia absolwentów szkół średnich i wyższych

Absolwenci i abiturienci po zakończeniu nauki mają prawo do świadczeń opieki zdrowotnej przez:

• 6 miesięcy od dnia zakończenia nauki albo skreślenia z listy uczniów w przypadku szkoły ponadgimnazjalnej;
• 4 miesiące od ukończenia studiów lub studiów doktoranckich albo skreślenia z listy studentów lub uczestników studiów doktoranckich – w przypadku wyższej uczelni.

Informacje dla przedsiębiorców

Zgodnie z art. 34 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (tekst jednolity – Dz. U. z 2021 r. poz. 162) organy administracji publicznej oraz państwowe jednostki organizacyjne obowiązek wydawania przedsiębiorcom pisemnych interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. Udzielenie interpretacji następuje w drodze decyzji, od której przysługuje odwołanie (wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy). Zgodnie z art. 109a ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jednolity – Dz. U. z 2020 r. poz. 1398 z późn. zm.) kompetencja ta została powierzona Prezesowi Funduszu.

Stosownie do art. 109 ust. 1 ww. ustawy do kompetencji Prezesa Funduszu należy również rozpatrywanie indywidualnych spraw z zakresu ubezpieczenia zdrowotnego. Do indywidualnych spraw z zakresu ubezpieczenia zdrowotnego zalicza się sprawy dotyczące objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym i ustalenia prawa do świadczeń. Wniosek zgłasza ubezpieczony, a w zakresie objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym wniosek może zgłosić w szczególności Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego lub członek rodziny ubezpieczonego, także w zakresie dotyczącym objęcia ubezpieczeniem w okresie poprzedzającym złożenie wniosku

Równocześnie, zgodnie z treścią ust. 2 cyt. wyżej artykułu, do indywidualnych spraw z zakresu ubezpieczenia zdrowotnego nie należą sprawy z zakresu wymierzania i pobierania składek na ubezpieczenie zdrowotne. Sprawy te należą do właściwości organów ubezpieczeń społecznych. Powyższe znajduje potwierdzenie w art. 68 ust 1 lit. c ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity – Dz. U. z 2020 r. poz. 266 z późn. zm.) gdzie określono, że do kompetencji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych należy między innymi wymierzanie i pobieranie składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

Wniosek o wydanie ww. interpretacji może dotyczyć zaistniałego stanu faktycznego lub zdarzeń przyszłych. Przedsiębiorca we wniosku o wydanie interpretacji obowiązany jest przedstawić stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe oraz własne stanowisko w sprawie.

Wniosek o wydanie interpretacji powinien zawierać również:

• firmę przedsiębiorcy;
• oznaczenie siedziby i adresu albo miejsca zamieszkania i adresu przedsiębiorcy;
• numer identyfikacji podatkowej (NIP);
• numer w rejestrze przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym albo w Ewidencji Działalności Gospodarczej;
• adres do korespondencji w przypadku, gdy jest on inny niż adres siedziby albo adres zamieszkania przedsiębiorcy.

Wniosek o wydanie interpretacji podlega opłacie w wysokości 40 zł, którą należy wpłacić w terminie 7 dni od dnia złożenia wniosku na poniższy rachunek bankowy Świętokrzyskiego OW NFZ.

Bank Gospodarstwa Krajowego O/Kielce
ul. Zagórska 20
25-900 Kielce
Nr rachunku: 29 1130 1192 0027 6000 2520 0001
tytuł: opłata za wydanie przez Prezesa Funduszu pisemnej interpretacji

W przypadku wystąpienia w jednym wniosku o wydanie interpretacji odrębnych stanów faktycznych lub zdarzeń przyszłych pobiera się opłatę od każdego przedstawionego we wniosku odrębnego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego.